2
دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
چکیده نظریه پیش‌نمونه، یکی از نظریات مهم در معناشناسی شناختی است که از نتایج مبحث مقوله‌بندی محسوب می‌شود. با استفاده از این نظریه می‌توان یکی از از ابزارهای مؤثر معناشناختی را برای تحلیل واژگان قریب‌المعنی در سیاق‌های مختلف قرآن به دست آورد؛ طبق این نظریه هر واژه دارای یک حالت مرکزی یا پیش‌نمونه‌ای دارد که در یک شبکه یا سیاق‌های مختلف توسعه معنایی پیدا می‌کند و با آن معنای مرکزی و پیش‌نمونه‌ای در ارتباط است. برای دستیابی به مراد و مفهوم‌سازی الهی، نخست به معنای پیش‌نمونه‌ای نیاز داریم سپس به شبکه معنایی، با معنای پیش‌نمونه‌ای معنای مادی یا اصلی واژه‌ها و با شبکه معنایی، معنای معنوی یا فرعی به دست می‌آید؛ بـر ایـن اسـاس، نوشـتار حاضـر سـعی دارد تـا بـا کاربست نظریة پیش-نمونه و با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی، معنای کانونی انجام کار را در شـبکة معنایی و ساختار منسجم قرآنی استخراج کند. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که برای انجام کار در ساختار قرآنی واژگان (فعل، عمل، صنع) بیشترین کاربرد را دارند، این سه واژه نه تنها به یک معنا نیستند، بلکه هیچ‌کدام از آنها را نمی-توان در جای یکدیگر به کاربرد.
)